Juli | Vallen

1.1 Cijfers 65+

Van alle ouderen van 65 jaar en ouder valt ongeveer 34 procent minimaal één keer per jaar. Ongeveer 71 procent van de ouderen die vallen zoekt medische hulp na een valongeval. De prognose tot 2050 op basis van demografie is dat het aantal SEH-bezoeken voor letsel na een valongeval bij ouderen van 65 jaar en ouder met 47 procent zal toenemen, naar 160.000 bezoeken. Vanaf 70 jaar en ouder is de prognose een stijging van 71 procent.

1.2 Vallen en voeding

Goede voeding kan bijdragen aan het voorkomen van een val bij ouderen. Voedingsinterventies kunnen een onderdeel zijn van een multifactoriële valpreventieve aanpak. Factsheet Voeding en valpreventie | VeiligheidNL

Kernpunten uit de factsheet:

• Voeding speelt in op de onderliggende risicofactoren van vallen, zoals spiermassa, spierkracht en balans.
• Zowel (ernstig) overgewicht als ondervoeding kunnen zorgen voor een verhoogd valrisico.
• Screening op de voedingstoestand van een oudere is daarom een relevant onderdeel van een multifactoriële valrisicobeoordeling.
• Is voeding een probleem? Dan kan een voedingsinterventie een goede aanvulling zijn op een beweeginterventie en eventueel andere interventies in een multifactoriële aanpak om vallen te voorkomen.                            
• Betrek altijd een diëtist bij een voedingsinterventie.

1.3 Valrisicotest ouderen

De Ketenaanpak Valpreventie begint met het opsporen van valrisico bij thuiswonende ouderen ( 65-plussers). Vaak hebben ouderen zelf niet door wanneer ze een grote kans hebben om te vallen. Het is daarom belangrijk dat ze tijdig worden opgespoord.

Je kunt valrisico opsporen met de Valrisicotest. De Valrisicotest is gebaseerd op de Wereldrichtlijn Valpreventie (2022) en maakt onderscheid tussen een laag, matig of een hoog valrisico. Valrisicotest | VeiligheidNL

Bij een hoog valrisico is het advies om een complete valanalyse af te nemen. Dit is een uitgebreid onderzoek van ongeveer 60 minuten. De ergotherapeut voert doorgaans deze onderzoeken uit. Dit wordt bekostigd uit het basispakket van de zorgverzekeraar.

1.4 Nuttige websites

https://www.zorgvoorbeter.nl/valpreventie-ouderen

Effectieve aanpak om vallen te voorkomen (zorgvoorbeter.nl)

1.5 Met dementie 2x zoveel kans op vallen

https://www.zorgvoorbeter.nl/dementie/zorg/valpreventie

Een val kan voor mensen met een verstandelijke beperking ernstige gevolgen hebben. Door vroeg valrisico’s te herkennen kun je veel leed en verlies van kwaliteit van leven bij cliënten voorkomen. Met onderstaande informatie kun je ook de inzet van vrijheidsbeperkende maatregelen voorkomen.

1. Signalen die wijzen op valrisico’s:

• Is je cliënt bang om te vallen?
• Loopt je cliënt slechter dan anders?
• Draagt je cliënt slecht zittende schoenen?
• Ziet de cliënt slecht?
• Liggen er in de woonruimte van de cliënt losse snoeren of kleedjes?
• Zijn er in de woonruimte wankele meubels en slechte verlichting?

2. Het beperken van gezondheidsrisico’s

• Weet waarop je moet letten (zie boven).
• Zie wat er is veranderd bij de cliënt.
• Bespreek wat er is veranderd met cliënt en/of familie.
• Noteer afspraken.
• Houd vinger aan de pols.
• Geef eventueel een advies of behandeling.
• Evalueer Valrisico-inventarisatielijst

2.3 Valrisico-inventarisatielijst (VRI)

De Valrisico-inventarisatielijst (VRI) van Gemiva-SVG Groep is een hulpmiddel voor (persoonlijk) begeleiders. Met de VRI kun je in enkele minuten bepalen of je cliënt een verhoogd risico heeft om te vallen.
https://www.kennispleingehandicaptensector.nl/tips-tools/tips/risico-s-op-vallen-herkennen

2.4 Artikel: ‘Laat hen niet vallen’ Markant (VGN)

Vallen is bij mensen met verstandelijke beperkingen een groot probleem. Daarom heeft het Nijmeegse consortium Sterker op eigen benen de risicofactoren in kaart gebracht en preventie-strategieën opgezet.

• https://www.vgn.nl/system/files/2019-09/Markant%20Valpreventie.pdf

3.1       Directe hulp na een valincident

Instructiefilmpjes: hulp na val (zorgvoorbeter.nl)

Als zorgverlener verleen je direct hulp; bij (vermoeden op) letsel wordt de arts ingeschakeld. Samen met de cliënt (en/of familie) worden de vervolgacties afgesproken. Het valincident wordt gerapporteerd evenals de vervolgacties die (multidisciplinair) worden afgesproken met de cliënt. Indien mogelijk worden maatregelen getroffen om herhaling van het valincident te voorkomen en de gevolgen van het valincident zoveel mogelijk te beperken.
Bepaal samen of het verstandig is om de ergotherapeut in te schakelen voor een uitgebreide valanalyse.  

Vaak zijn er binnen de wijkverpleging van PGVZ vaste samenwerkingspartners. V&V Kampen werkt vaak samen met Fytac

3.2       Procedure na een valincident

De zorgverlener informeert de coördinator of wijkverpleegkundige over het valincident. De eerst verantwoordelijke informeert huisarts en indien betrokken, de fysio of ergotherapeut van de cliënt. Vul de MIC vragenlijst in Nedap in.

De gebeurtenis wordt omschreven samen met de ondernomen acties en het eventuele letsel. MIC formulier wordt ingeleverd bij de leidinggevende. Afspraken worden gemaakt over de evaluatie van de uitgezette acties en worden zo nodig bijgesteld. Het valincident, de uitgezette acties worden besproken in het MDO.

Lees meer: https://www.zorgvoorbeter.nl/thema-s/valpreventie/hulp-na-val

4.1 Wat betekent ‘geaccepteerd valrisico’?

Met geaccepteerd valrisico wordt bedoeld dat multidisciplinair is geconstateerd dat het vallen van de cliënt niet vermeden kan worden door de professional of organisatie. Het is een multidisciplinair genomen weloverwogen besluit om valrisico te accepteren en te voorkomen dat er ingrijpende vrijheid beperkende maatregelen worden genomen. Ook als er een geaccepteerd valrisico bij de cliënt is, is het melden van elk volgend valincident via een incidentregistratie wel verplicht.[1]

4.2 Wanneer en wie besluit tot ‘geaccepteerd valrisico’?

Dit besluit wordt ALTIJD door een specialist genomen. Dit kan de eigen huisarts, een AVG arts of Specialist Ouderengeneeskunde zijn. Als zorgverlener kun je bij de betrokken specialist aankaarten of dit besluit wellicht van toepassing kan zijn voor je cliënt. 

Wanneer de specialist dit besluit neemt, neem je dit op in het zorgplan. Daarnaast blijven alle interventies ter voorkomen van het vallen van belang. Ook het evalueren hiervan.

4.3 MIC en registratielast, blijft registreren zinvol?

Wanneer er besloten is dat het valrisico geaccepteerd is, ga dan als zorgverlener in gesprek met het multidisciplinaire team over het stoppen met registreren van deze valincidenten. Uiteraard blijft het nodig om bij een val van diezelfde cliënt met een geaccepteerd valrisico je altijd af te vragen: is hier sprake van een vermijdbare situatie die betrekking heeft op de kwaliteit van zorg? Zo ja, dan is een incidentmelding toch nodig. Wanneer een cliënt met een geaccepteerd valrisico bijvoorbeeld over het snoer van de stofzuiger valt, is er sprake van een vermijdbare situatie.

Daarnaast rapporteer je elk valincident in het cliëntdossier. Afhankelijk van het individuele incident kunnen er op cliëntniveau interventies ingezet worden. Deze leg je vast in het cliëntdossier zodat ze kunnen worden opgevolgd.